Niedobory żelaza (Fe)

Dużo nauki? Ciągłe zmęczenie? Zbyt dużo filiżanek kawy? Brak mięsa w diecie? BRAK odpowiedniej diety? Stres? Wypadanie włosów- spadek ferrytyny?- KONSEKWENCJA? NIEDOBORY ŻELAZA/ANEMIA Żelazo jest niezbędnym nieorganicznym składnikiem prawie wszystkich organizmów. Jedyne znane organizmy niewymagające żelaza do życia to bakterie z rodzaju Lactobacillus. Żelazo zaliczane jest do mikroelementów ze względu na małe dzienne zapotrzebowanie oraz małą zawartość w ustroju. Wapń+Magnez+Żelazo = NIE Picie kawy czy herbaty razem z żelazem jest niewskazane, ponieważ zawierają TANINY( polifenole, które łączą się z żelazem utrudniając wchłanianie). Taniny zawarte są również w bobie, kaszy gryczanej, migdałach, orzechach laskowych, soczewicy czy fasoli i grochu. Wniosek jest prosty. Żelazo suplementujemy wyłącznie PO posiłkach około godziny/dwóch po zjedzeniu śniadania. Popijając wodą ! Istnieje jeszcze jeden złodziej żelaza- kwas fitynowy, który ogranicza przyswajanie żelaza nawet o połowę. Jak go zneutralizować?

- przed zjedzeniem migdałów, czy płatków owsianych namocz je, najlepiej na parę godzin przed spożyciem.

- Jeśli chcemy dostarczyć organizmowi żelazo w większym stopniu dodajmy witaminę C.

Stanowisko Zespołu Ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego w sprawie profilaktyki niedoboru żelaza oraz niedokrwistości z niedoboru żelaza niską dawką żelaza hemowego u kobiet – stan wiedzy na 2013 rok

Niedobór żelaza (NŻ), którego skutkiem jest niedokrwistość z niedoboru żelaza (NzNŻ) jest najczęściej spotykanym deficytem pokarmowym u kobiet miesiączkujących, ciężarnych i w okresie laktacji. Konsekwencją niedostatecznej podaży żelaza jest obniżenie/wyczerpanie jego rezerwy ustrojowej prowadzące do NzNŻ, na którą cierpi od 8-10% do 30-40 % pacjentek spełniających kryteria miesiączek krwotocznych (utrata krwi miesiączkowej > 70 ml, czas trwania miesiączki >7 dni) lub stosujących wewnątrzmaciczny niehormonalny insert antykoncepcyjny.

W przebiegu ciąży zmniejsza się ustrojowa rezerwa żelaza (Fe) oraz zwiększa ryzyko wystąpienia niedokrwistości, zwłaszcza w II i III trymestrze jej trwania. U kobiet, w których diecie zawartość żelaza jest niska, ryzyko wystąpienia NzNŻ w przebiegu ciąży zwiększa się 4-krotnie.

Wczesna ciąża jest najbardziej wiarygodnym okresem co do oceny/predykcji ryzyka anemii w II/III trymestrze ciąży. Niedokrwistość z niedoboru żelaza w I lub II trymestrze ciąży może prowadzić do porodu przedwczesnego lub zwiększać ryzyko urodzenia dziecka z niską masą urodzeniową. Ryzyko to zależy od wieku ciążowego w którym rozpoznano NzNŻ. Zagrożenie zwiększa się dwukrotnie u ciężarnych ze stężeniem hemoglobiny (Hgb) 9.0-9.9 g% w 12 tygodniu ciąży i trzykrotnie u kobiet, u których wartość ta jest niższa niż 9.0 g%

Zgodnie z rekomendacjami Brytyjskiego Komitetu d.s. Standardów w Hematologii (British Commitee for Standards in Haematology) pacjentki z wartościami Hgb < 30 mg/l wymagają suplementacji żelazem ****************************************************************************************** Nie ma też wspólnego stanowiska, co do wysokości profilaktycznej dawki żelaza dla kobiet w okresie rozrodczym oraz ciężarnych i matek karmiących piersią. Zaleca się stosowanie najniższej efektywnej dawki Fe3+, której wielkość spełniałaby wymóg profilaktyki NŻ/NzNŻ. Nadmierna suplementacja żelaza w diecie może zmniejszać wchłanianie innych niezbędnych dla zdrowia mikroelementów takich jak cynk, miedź, chrom, molibden, mangan, magnez, i/lub zwiększać ryzyko toksycznego uszkodzenia błony śluzowej jelita cienkiego przez wolne rodniki.

Polskie Towarzystwo Ginekologiczne rekomenduje suplementację żelazem u kobiet z NzNŻ stwierdzoną w okresie przedkoncepcyjnym, a następnie od 9 tygodnia do końca ciąży, u cię- żarnych z ryzykiem wystąpienia NŻ/NzNŻ (wegetarianki, pacjentki z zaburzeniami wchłaniania),

u ciężarnych ze stężeniem Hgb < 11mg/dl

oraz w okresie karmienia piersią (profilaktyka NŻ/NzNŻ u noworodków/niemowląt).

Zalecana dzienna podaż żelaza w diecie powinna wynosić:

- 18 mg poza ciążą,

- 26-27 mg podczas ciąży oraz

- 20 mg w okresie laktacji. W przypadku ciężarnych z niedokrwistością dawkę Fe należy zwiększyć do 60-120mg/dobę

( źródło. Stanowisko Zespołu Ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego w zakresie suplementacji witamin i mikroelementów podczas ciąży. Ginekol Pol. 2011;82:550-553)

Suplementacja żelaza w dawce 40 mg zapobiegała niedoborowi żelaza u 90 % ciężarnych, a u 95 % niedokrwistości z niedoboru żelaza w okresie ciąży i połogu Z tego powodu większość ekspertów rekomenduje podawanie ciężarnym 40 mg Feod 18 tygodnia ciąży. Najniższą dawką stabilizującą ustrojowy magazyn żelaza jest jego podaż na poziomie 27 mg Fe.

(Milman N, Bergholt T, Eriksen L et al. Iron prophylaxis during pregnancy- How much iron is needed? A randomized dose response study of 20-80 mg ferrous iron daily in pregnant women. Acta Obstet Gynecol Scand 2005;84:238-247) Podsumowując :

Opisy, które wam przedstawiam oraz rzetelne fakty mimo wszystko powinny być traktowane informacyjnie. Nie jestem lekarzem więc posługuje się publikacjami naukowymi, dodatkowo dołączając do tego swoje spostrzeżenia.

- Kobiety ciężarne, karmiące piersią powinny skonsultować suplementację z lekarzem! - Tabletki z żelazem powinny być suplementowane razem z witaminą C, dodatkowo dbajmy o nasz jadłospis bogaty w tę witaminę - Nie należy łączyć produktów zawierających (Fe) z wapniem (którego też nie powinniśmy suplementować na własną rękę-dlaczego -podam inf. w kolejnej notatce) , cynkiem oraz magnezem- utrudniają wchłanianie - Odstawić powszechnie znane MULTIwitaminy z wymienionymi wyżej pierwiastkami. - Suplementować żelazo PO posiłku około 1-2 h oraz nie pić herbaty ani kawy w tym momencie Przykładowe źródła żelaza- Pamiętając o wchłanianiu :)

1. Hoppe M, Brun B, Larsson MP et al. Heme iron-based dietetary intervention for improvment of iron status in young women. Nutrition 2013;29: 89-95

2. Hercberg S, Preziosi P, Galan P. Iron deficiency in Europe. Public Health Nutrition 2001;4:537- 547

3. Scholl TO. Iron status during pregnancy: setting the stage for the mother and infants. Am J Clin Nutr 2005;81:1218S-1222S

4. Perry GS, Yip R, Zyrkowski C. Nutritional risk factors among low-income pregnant US women: The Centers for Disease Control and Prevention (CD